NonVerbaaltje in real life

Gezichtsproprioceptie: Wat kun je ermee?

Je gezicht is het eerste wat anderen zien. Het zendt continu signalen uit: bewust én onbewust. Denk aan een frons, gespannen kaak of stijve glimlach. Dit gebeurt vaak onbedoeld, vooral in situaties met druk, zoals een salesgesprek of onderhandeling.

Door proprioceptie te trainen in je gezicht:

• leer je voelen welke spieren aangespannen zijn.
• Kun je spanning bewust loslaten.
• Stuur je je expressie actief aan zodat je intentie waargenomen wordt en niet je emotie.

Het resultaat? Meer vertrouwen, rust, verbinding en invloed.

Wat is proprioceptie?

Proprioceptie is het vermogen van je lichaam om waar te nemen waar je ledematen, spieren en gewrichten zich bevinden zonder dat je ernaar hoeft te kijken. Het is een extra tool dat je informatie geeft over jouw eigen lichaamshouding, spierspanning en beweging.

Voorbeeld:

• Als je met je ogen dicht je hand naar je neus brengt, gebruik je proprioceptie om je hand goed te sturen.
• Als je voelt dat je kaak strak staat zonder dat je hem beweegt dan merk je via proprioceptieve receptoren op dat er spierspanning is.

Hoe werkt proprioceptie?

Proprioceptie wordt mogelijk gemaakt door gespecialiseerde zenuwreceptoren:

1. Spindels in je spieren → meten de lengte en spanning van spieren.
2. Golgi-peeslichaampjes → registreren trekkracht op pezen.
3. Mechanoreceptoren in gewrichten en huid → geven informatie over positie, druk en beweging.

Proprioceptie in je gezicht

Hoewel je gezicht geen gewrichten heeft zoals armen of benen, zitten er wél proprioceptieve zenuwuiteinden in je: mimische spieren, huid, kaken, tong en lippen. Hierdoor beweegt onze huid, voelen we druk en trekt of ontspant de huid en zorgen voor het kauwen en de fijne motoriek en spraak.

We kunnen de frons voelen of we voelen dat de kaak klemt of de mond ontspant zelfs zonder spiegel. Dit voelen kun trainen waardoor je het steeds subtieler kunt waarnemen.

De gezichtsspieren als emotionele antennes

Onze gezichtsspieren vooral de mimische spieren zoals de musculus frontalis (voorhoofd), orbicularis oculi (ogen) en zygomaticus major (mondhoeken) zijn direct verbonden met het limbisch systeem in de hersenen. Dat is het gebied dat emoties regelt. Hierdoor ontstaat een fascinerend effect:

• Wat je voelt, trek je in je gezicht maar óók:
• Wat je met je gezichtsspieren doet, beïnvloedt je gevoel.

Als je glimlacht (zelfs geforceerd), gaat je brein serotonine en dopamine aanmaken. Andersom versterkt een frons je gevoel van concentratie, spanning of onveiligheid. Dit betekent: door je gezichtsspieren bewust te activeren of ontspannen, kun je jezelf emotioneel reguleren.

Onbewuste spanning nestelt zich in je gezicht

In stressvolle situaties spannen veel mensen automatisch bepaalde gezichtsspieren aan:

• De kaak verstrakt bij controle-behoefte of woede.
• De wenkbrauwen trekken samen bij verwarring, oordeel of focus.
• De mond perst op elkaar bij het inhouden van woorden of emoties.
• De ogen knijpen samen bij kritiek, afweer of intensiteit.

Zonder dat we het merken, houden we deze spanning vast soms jarenlang. Dat is niet alleen vermoeiend, het beïnvloedt ook hoe anderen ons zien: gespannen gezichten stralen minder openheid, rust en vertrouwen uit.

Oefening: Gezichtsproprioceptie trainen in 2 minuten

1. Voel je kaak; open je mond licht en sluit hem langzaam weer. Voel de spieren werken. Ontspan ze daarna bewust.
2. Voel je voorhoofd;  trek je wenkbrauwen op alsof je verrast bent, houd 3 seconden vast, en ontspan langzaam. Let op het verschil in gevoel.
3. Voel je ogen; knijp ze zachtjes dicht, houd 2 seconden vast, ontspan ze dan helemaal. Merk het verschil.
4. Voel je mondhoeken;  probeer een kleine glimlach te maken, zonder tanden te laten zien, en houd dit 5 seconden vast. Ontspan dan weer.
5. Sluit af met een diepe ademhaling en voel hoe je gezicht nu aanvoelt.

Herhaal deze oefening regelmatig om steeds beter je gezicht aan te voelen. Wil je niet alleen voelen wat je gezichtsspieren doen, maar ze ook bewust aansturen? Met de dagelijkse oefening van 5 minuten train je jezelf bij spanning de spieren los te laten.

Dagelijkse 5-minuten oefening voor bewust aansturen van je gezichtsspieren

Stap 1: Ontspanning (1 minuut)

• Ga rechtop zitten, adem diep in door je neus en uit door je mond.
• Laat je schouders zakken.
• Ontspan bewust je kaak, voorhoofd en oogleden.

Stap 2: Bewust voelen en bewegen (3 minuten)

1. Kaak

• Open je mond langzaam zo ver als comfortabel, voel de spieren, sluit dan weer.
• Span je kaak bewust aan (alsof je iets tussen je tanden houdt), houd 3 seconden vast, ontspan dan.

1. Wenkbrauwen

• Trek je wenkbrauwen op alsof je verbaasd bent, houd 3 seconden vast.
• Laat ze dan langzaam weer zakken.

1. Ogen

• Knijp je ogen zachtjes dicht, houd 2 seconden vast, ontspan ze volledig.
• Probeer daarna een zachte glimlach te laten ontstaan in je ogen (zonder je mond te bewegen).

1. Mondhoeken

• Maak een kleine glimlach met gesloten mond, houd 5 seconden vast, ontspan weer.
• Trek vervolgens je mondhoeken een beetje naar beneden (alsof je teleurgesteld bent), houd vast, ontspan.

Stap 3: Afsluiting (1 minuut)

• Adem nogmaals diep in en uit.
• Voel hoe je gezicht nu aanvoelt. Merk het verschil in spanning en ontspanning.

Tips

• Doe deze oefening het liefst dagelijks, bijvoorbeeld ’s ochtends of vlak voor een belangrijk gesprek.
• Voer de bewegingen langzaam en bewust uit.
• Merk steeds beter op wat spanning en ontspanning in je gezicht doet met je gevoel en uitstraling.

En als je toch strak staat van de spanning pas dan de 3P Reset techniek toe. De 3P reset is breekt het patroon van spanning, reactiviteit of haast.

Oefen de 3P Reset techniek:

1. Pauze – Adem diep in en uit
2. Proprioceptie-check – Scan je gezicht van boven naar beneden: Stel jezelf per zone de vraag: “Is dit gebied zacht, gespannen, neutraal of gesloten?” Tip: Je tongpositie vertelt veel. Als je tong gespannen tegen je gehemelte drukt of laag in je mond hangt, is dat vaak een teken van stress.
3. Positieve her-afstemming – Ontspan, glimlach zacht, herhaal: “Ik ben kalm en helder.”

Probeer dit gedurende de dag meerdere keren. Vooral vlak voor een gesprek of call.

Vriendelijke groet,

Isabelle van de Nadort